3 Belgen Ad Petersen Annet van de Elzen Arnoud de Blauw Beelden Biezen Birgitt van Bracht De Muzen De Verbeelding Eindexamenwerk St.Joost Engels design Fotografica Frans Kerkhoff Franse schilderkunst Gaby Bovelander Henk Klok Herman Gordijn Het sublieme gemis Jan Fabre Jan Hoet Jan Hoet 2 Jan Hoet 3 Jean-Michel Alberola Jean-Pierre Caumiant Jeroen Bechtold Jeroen Doorenweerd Johan Clarysse Jon Marten Kees Mol KunstRAI 1993 Leon Adriaans Lotti van der Gaag MUHKA Marcel Maeyer Martien de Visser Middelheim Miquel Barcelo Mireille van 't Hoff Miriam Slaats NBKS 1 NBKS 2 Open Ateliers Pieter Ouborg Rick Koren Right of Speech Robert Wilson Rosemarie Trockel Signmar Polke Textielmuseum Thijs van Kimmenade Tine van de Weyer en Bert Poulisse USA Today Vormen van sculptuur Vrij Spel Willem Pak Fo Tjon Wim Claessen Wim Schuetz Witte de With Wolfgang Laib Wolfslaar Yvon Ne Zoersel
|
De reis voert terug naar West-Brabant, waar hij is geboren. In 1934
in Ginneken. Jon Marten exposeert werk op papier en een enkel
olieverfschilderij in Galerie De Verbeelding in BaarleŠNassau en
daarmee is hij terug in de buurt van de geboortegrond. De schilder
Jon Marten, abstractŠexpressionistisch van stijl, bewogen van
inhoud.
Hij studeerde een blauwe maaandag aan de kunstacademie St.-Joost in
Breda, daarna aan de Van Eijckacademie in Maastricht. Hij heeft
gewoond en gewerkt in Amsterdam, op het eiland Ibiza en in Spanje,
waar hij veel geexposeerd heeft. Begin jaren '80 vestigt hij zich
in een grote loods in de haven van Ijmuiden waar Lei Molin, Theo
Kuijpers, Pieter Defesche onder anderen ook schilderden. Daar in de
mateloze ruimte van het grensgebied tussen land en zee, ver van
gewone menselijke bewoning, ontstond een groep van gelijkgezinden.
Kunstenaars die zich lieten inspireren door de voortdurend
wisselende decors in een grote haven. Alles in het groot: de steile
scheepswanden, de gigantische opslagplaatsen, transporten, luchten,
land en water, en altijd de geur van vis. In 1984 doopten ze
zichzelf tot de IJmuider Kring ter gelegenheid van hun
tentoonstelling in de Bredase Beyerd. Het was een schitterende
tentoonstelling van solisten die lieten zien dat je vanuit
eenzelfde ruimte en atmosfeer en in een vergelijkbare
stijlopvatting toch individueel sterk verschillende werken kon
maken. De schilders van de IJmuider Kring waren gelukkig niet
programmatisch aan elkaar gebonden zodat verstikking geen kans
kreeg. IJmuiden is voor ieder van hen belangrijk geweest,
aantoonbaar belangrijk voor hun werk. Maar inmiddels is ieder zijns
weegs gegaan, een enkeling in de dood. Lei Molin, de meest
abstracte van het gezelschap is twee jaar geleden gestorven. Marten
is de laatste die nog in IJmuiden woont en werkt; binnenkort zal
hij daar het licht uitdoen en zich vlak over de grens, in Meerle,
vestigen.
In De Verbeelding is een kleine selectie te zien van zijn werk,
allemaal ongedateerd maar zichtbaar uit verschillende periodes. Er
hangen werken op papier die nog de romantiek tonen van een
gedroomde wereld. Een nog ongeschonden wereld van heimwee en
verlangen. Het is een wereldbeeld waarin geen mens te bekennen is,
voorstellende een vijver in een landschap of gewoon de nacht. Het
werk is opgebouwd uit kleurvlakken die los vanuit de hand
geschilderd zijn en dus het schildersgebaar laten zien. De kleuren
zijn helder en opgewekt. Zowel de kleur als de handeling van het
schilderen hebben iets emotioneels dat in bedwang gehouden wordt
door een evenwicht van compositie. De dingen staan bij Marten op
hun plaats in een abstracte ordening. De manier waarop hij de
zichtbare en voelbare wereld abstraheert, is vergelijkbaar met die
van Theo Kuijpers en Lei Molin, maar Marten gaat minder ver. Zijn
schilderen blijft dichter bij een herkenbare wereld, dichter bij
herkenbare vormen. Hij isoleert een geziene vorm, haalt die als het
ware al schilderend naar zich toe een vergroot hem, waardoor een
zekere verzelfstandiging ontstaat. Maar altijd is er, beter: was
er, dat evenwicht tussen vorm en emotie.
In de benedenruimte van de galerie hangt een reeks van 8 werken,
getiteld "Mijn verhaal". Ze tonen een heftigheid die niet meer
beheerst wordt door zaken als vorm en compositie. Ook voor de
kijker voelbaar worden artistieke overwegingen gepasseerd en krijgt
dit werk een privekarakter. Het is als het werk van iemand die vol
zit van verdriet en die dat luid uitschreeuwt. Voor wie het
schilderen, in dit geval, het enige middel is om niet te stikken in
het verdriet. Maar hevig verdriet wordt artistiek pas hanteerbaar
als de kunstenaar er wat afstand van genomen heeft en het dus
overdraagbaar wordt.
Hoe anders is dan het kleine werk dat er vlak naast hangt, getiteld
"Barbara is in de hemel". Tegenover het schreeuwende geweld van de
reeks van 8 de intieme ontroering van iets wat doorleefd is en van
binnenuit komt. Net als de andere is het gemengde techniek op
papier. Van onderuit tot middenin het beeld slingert zich een witte
baan die letterlijk uit het papier gescheurd is. Het wit is
voorzien van een zwart ruitmotief als een traliewerk. De rest van
het beeldvlak is vrij en spontaan in lichtbruin geschilderd waarin
zich bovenin een witte poort bevindt, de hemelpoort. De emotie is
hier omgezet in verbeelding, met behulp van verf, kleur en
compositie. Het zijn die middelen die de emotie niet zo maar
meedelen maar verwerken en een plaats geven waardoor de emotie een
beeld wordt.
Jon Marten in Galerie De Verbeelding, Klokkenstraat 12,
Baarle-Nassau, tot 28 november.
|