3 Belgen
Ad Petersen
Annet van de Elzen
Arnoud de Blauw
Beelden
Biezen
Birgitt van Bracht
De Muzen
De Verbeelding
Eindexamenwerk St.Joost
Engels design
Fotografica
Frans Kerkhoff
Franse schilderkunst
Gaby Bovelander
Henk Klok
Herman Gordijn
Het sublieme gemis
Jan Fabre
Jan Hoet
Jan Hoet 2
Jan Hoet 3
Jean-Michel Alberola
Jean-Pierre Caumiant
Jeroen Bechtold
Jeroen Doorenweerd
Johan Clarysse
Jon Marten
Kees Mol
KunstRAI 1993
Leon Adriaans
Lotti van der Gaag
MUHKA
Marcel Maeyer
Martien de Visser
Middelheim
Miquel Barcelo
Mireille van 't Hoff
Miriam Slaats
NBKS 1
NBKS 2
Open Ateliers
Pieter Ouborg
Rick Koren
Right of Speech
Robert Wilson
Rosemarie Trockel
Signmar Polke
Textielmuseum
Thijs van Kimmenade
Tine van de Weyer en Bert Poulisse
USA Today
Vormen van sculptuur
Vrij Spel
Willem Pak Fo Tjon
Wim Claessen
Wim Schuetz
Witte de With
Wolfgang Laib
Wolfslaar
Yvon Ne
Zoersel
|
Expo van Amerikaanse kunst met textiel materiaal in Textielmuseum Tilburg, 20 maart t/m 13 juni 1993
USA Today
In het Textielmuseum in Tilburg is het verbeelde landschap te zien van de Amerikaanse cultuur. En zo divers en uiteenlopend de wortels zijn van de moderne Amerikaanse samenleving, zo verscheiden is ook de tentoonstelling USA Today. Dat beeld is gevormd vanuit eenentwintig kunstenaars die op de een of andere wijze textiel als materiaal gebruiken. En die vooral in hun textiele werk reageren op de omgeving en de tijd waarin ze leven, vanuit de culturele traditie waarvan ze deel uit maken. Dat betekent een bonte verscheidenheid.
Amerika is een samenstel van vele, zeer uiteenlopende culturen, sommige daterend van ver voor de officiele aanvang van het moderne Amerika. Daar zijn in de loop van de 19e en 20e eeuw vooral culturele tradities bijgekomen, en enkele nagenoeg verdwenen, zoals de Indiaanse. Vele van die culturen, afkomstig vanuit de hele wereld, zijn geassimileerd. Tekens en symbolen zijn los geraakt van hun bronnen en vermengd met andere tot een beeldtaal, die mede het gezicht van de Amerikaanse kunst van nu bepaalt. Dat gezicht, dat is een smeltkroes waarvan deze tentoonstelling een van de mogelijke weergaves vormt. Het eerste beeld dat je ontmoet, bijna uitdagend opgesteld bij de entree en dus nog voor de tentoonstellingsruimte, stelt een typisch kenmerk van de Amerikaanse mentaliteit aan de orde: de trots, het zelfbewustzijn, de overtuiging de beste te zijn, eigenschappen die de Europeaan typisch Amerikaans noemt, eigenlijk alleen maar omdat ze in de Europese cultuur als chauvinistisch gelden. Het is een grote bal van repen Amerikaanse vlag, opgevuld met watten, van Donald Lipski, werkend voor de The Fabric Workshop uit Philadelphia. Dat beeld zet luid en duidelijk de Amerikaanse toon van de expositie.
Bij vrijwel alle kunstenaars is er sprake van een directe reactie op de omgeving waarin ze leven. Het duidelijkst gebeurt dat bij iemand als Faith Ringgold die vanuit haar zwarte cultuur commentaar geeft in de vorm van beschilderde lappen textiel die veel weg hebben van een patchwork-quilt. Een quilt, een soort van lappendeken, is het traditionele middel van de Amerikaanse vrouw om zich creatief te uiten en vaak gebruikt als instrument voor een maatschappelijke boodschap. Ringgold verbeeldt op haar textielschilderingen het leven van de zwarte burgerij, op een figuratieve manier die neigt naar naieve kunst. Bonnie Lucas probeert in haar werk een ironisch-kritische benadering te realiseren op de Amerikaanse Disney-cultuur. Zij bewerkt het roze en mierzoete beeld van de kinderkamer en zo de manier waarop de Amerikaan het kind ziet. In haar textielcollages verbindt ze stoffen en prullaria uit de kinderkamer tot een voorstelling die spot met wat de burgerlijke Amerikaan dierbaar is. Zo bezien lijkt deze kunst als kritische reflectie thuis te horen in de rijen van Jeff Koons c.s. Lijkt, en daarmee zijn we beland op een kritiek punt in de beschouwing van deze overigens aardige tentoonstelling.
De geselecteerde kunstenaars zijn kennelijk niet gezocht op gronden van zuiver beeldende kwaliteit. Het zijn allemaal artiesten die werken met textiel als beeldend materiaal, en als je dat eerste grondslag verkiest, verkies je het materiaal boven de inhoudelijke overtuiging. Veel van de werken zijn in Tilburg schitterend tentoon gesteld, zijn bijzonder aardig om te zien maar wat bij vrijwel alles ontbreekt is een graad van abstractie die het werk een meer algemene betekenis verschaft. Een betekenis die universeel is en die het werk uittilt boven het niveau van de vertelling, of van de afbeelding of van de ambachtelijkheid. Wat hier aan Amerikaanse kunst getoond wordt, funktioneert op het niveau van het commentaar, van de vertelling zo men wil. Het materiaal, textiel, staat hierbij centraal en is op vaak verrassende manieren aangewend. Maar een ding gebeurt duidelijk niet: het kunstwerk zegt niks over het textiel zelf, doet er niks afwijkends mee, verrast niet, zet niet aan tot verwondering. Dit overzicht van eigentijdse textiele kunst uit Amerika volgt het spoor van de volkskunst, de wortel die in de interessante catalogus uitvoerig aan de orde komt. Maar het leuke is dat de artistieke beperking een sympathieke tentoonstelling niet in de weg staat. En wat niet onbelangrijk is, ook dit is Amerika.
USA Today in het Textielmuseum in Tilburg, Goirkestraat 96, tot 14 juni.
|