16 Kunstenaars uit Brabant 500 jaar Bouvigne 700 jaar beeldhouwkunst A.r.t.-galerie Alexander Schabracq Alexej Von Jawlensky Amerika Andy Warhol Anne Roorda Arie de Groot Auke de Vries BOA Bart van Hoek Beelden in het Tongerlohuys Birgitt van Bracht en Jan Vaes Breda Fotografica Carolein Smit Cees van Gastel Charles Clough Charlotte van Pallandt Crossing Over Changing Places Cultureel Gekleurd De Loods De eigen tijd Diana Rattray Edwin Janssen Edy de Wilde Filia den Hollander Frank Van den Broeck Franse kunst Franz Immoos Galerie De Verbeelding Galerie Kokon Galerie Liesbeth Lips George Steinmann Ger Dekkers Germinations Gert Rietveld Hans Klein Hofmeijer Hans Mutsers Helen Vergouwen Jaap de Vries 2 Jack Poell Jeff Wall Joelle Tuerlinckx Johan Claassen John Baldessari John van Gils Jos Dirix Karel Goudsblom KunstRAI MUHKA Man Ray Marijke Hooghwinkel Martin van Vreden Maud Verbruggen Michael Ryan NBKS NBKS fotowerk Nigel Kent Orna Wertman Paladino Panamarenko Park Middelheim Paul Beckers Peter Oosterbos Philippe Cazal Pjotr Mueller Portretten uit de 17e eeuw Quintijn van Eyk Remko Schultheiss en Roel QoQo Rene Magritte Renee Rohr Roman Cieslewicz Roni Horn Rotterdam in de jaren zestig Simcha Roodenburg Sjef Voets St.-Joost Teunn Nijkamp Tom Molenaars Tvadar Csontvary Varia Veronica Hustinx Watt Wereld op zolder Willy Looyen Wolfgang Laib Wolfslaar Zomer in Boymans
|
Jeff Wall
De wereld die Jeff Wall presenteert, lijkt zo bedriegelijk echt. Wie
zijn werk voor het eerst ziet, zal zweren met foto's van doen te
hebben die op een uitgekiend moment een realiteit hebben vastgelegd.
Nauwkeuriger gezegd: een realiteit die zich ook daadwerkelijk op die
manier, op dat tijdstip en op die plaats heeft voltrokken. Maar die
schijn bedriegt. Niks is in de letterlijke betekenis echt of waar.
Alles wat wij ons voorstellen bij het medium foto, is in het geval
Jeff Wall niet meer geldig. Een cibachrome, een bijzonder soort
fotoafdruk die de kleuren veel scherper articuleert en vasthoudt, is
in zijn handen veel meer een schilderij dan een foto. Er is geen
sprake van letterlijke weergave van wat zichtbaar is zoals dat bij
een foto in 't algemeen gesproken opgaat.
Jeff Wall uit Vancouver, geboren in 1946, toont in De Pont in Tilburg
12 fotobeelden waarvan de oudste uit 1984 dateert, maar de meeste van
zeer recente datum zijn. Wat aantal aangaat inderdaad een kleine
tentoonstelling; de grootheid van de werken ligt in de bundeling van
betekenis van elk werk apart. Elke cibachrome van Jeff Wall is een
wereld op zichzelf. Elk detail daarin draagt betekenis. Hij toont een
beeld dat los is geweekt uit een tijd en een omgeving die de onze zou
kunnen zijn, maar dat vooral fungeert als een zinnebeeld dat verwijst
naar iets universeels. Naar iets dus dat verder reikt dan het toeval
van het ene moment en die ene lokatie.
"Fight on the sidewalk" uit 1994 toont een tweetal vechtende mannen
in de avondlijke straat. Op korte afstand staat een derde figuur toe
te kijken. En met dat kijken is iets bijzonders aan de hand. De man
staat op een afstand die het op het oog banale tafereel laadt met een
zekere dramatische spanning. Hij staat voldoende veraf om zich, de
anti-held, veilig te wanen. En net dicht genoeg erbij om zijn
nieuwsgierigheid te bevredigen. Want hij wil weten wat er gebeurt. Het
gevecht dat hij ziet, is de strijd in hemzelf. Hij is de toeschouwer
wiens oog het onze is. Hij is de hoofdpersoon in een scene die
gespeeld wordt in het theater van de straat, 's nachts in de jungle
van de stad, morsig en leeg. Deze cibachrome heeft een enorme afmeting
(bijna twee bij drie meter) en is net als alle andere fotobeelden
gemonteerd in een lichtbak, vergelijkbaar met een muppie die het
stadspubliek een reclameboodschap opdringt.
De lichtbron zit achter de foto en maakt dat het licht als het ware
van binnenuit schijnt. Het licht geeft gelijkelijk nadruk aan alle
details, het maakt dat alles even scherp in beeld komt waardoor er
geen rangorde ontstaat in belangrijkheid. Dat is iets wat normaal
gebeurt in onze waarneming. Het licht versterkt het karakter van
direktheid dat elk beeld bij Jeff Wall toch al heeft.
Het werk, zou je zeggen, van de fotograaf. Maar het is geen foto.
Alles wat je ziet is in scene gezet. Wall heeft de acteurs gezocht,
de lokatie gekozen, de handeling bedacht en, het belangrijkste van
alles, met een computer het beeld volkomen gemanipuleerd. Niks is in
letterlijke zin waar. Wat een foto lijkt, is opgebouwd en bedacht als
een schilderij.
De waarheid van Jeff Wall ligt in de betekenis die een sterk morele
bijklank heeft. De vechtenden op de foto zijn geen individuen (ze
hebben niet eens een gezicht) maar zijn hier symbool van strijd. Net
als de man die betrokken toekijkt, niet als een mens maar als beeld
van de mens, de twijfelaar. Jeff Wall maakt zinnebeelden van de
moderne mens die uitgaan boven het toevallige en het tijdelijke. Hij
maakt allegorieen per computer ! Wie dat wil zien, ziet een
adembenemende tentoonstelling waar veel meer te zien is dan het oog
aanreikt.
De cibachromes van Jeff Wall zijn tot 13 februari in De Pont,
Wilhelminapark 1, Tilburg.
|