16 Kunstenaars uit Brabant
500 jaar Bouvigne
700 jaar beeldhouwkunst
A.r.t.-galerie
Alexander Schabracq
Alexej Von Jawlensky
Amerika
Andy Warhol
Anne Roorda
Arie de Groot
Auke de Vries
BOA
Bart van Hoek
Beelden in het Tongerlohuys
Birgitt van Bracht en Jan Vaes
Breda Fotografica
Carolein Smit
Cees van Gastel
Charles Clough
Charlotte van Pallandt
Crossing Over Changing Places
Cultureel Gekleurd
De Loods
De eigen tijd
Diana Rattray
Edwin Janssen
Edy de Wilde
Filia den Hollander
Frank Van den Broeck
Franse kunst
Franz Immoos
Galerie De Verbeelding
Galerie Kokon
Galerie Liesbeth Lips
George Steinmann
Ger Dekkers
Germinations
Gert Rietveld
Hans Klein Hofmeijer
Hans Mutsers
Helen Vergouwen
Jaap de Vries 2
Jack Poell
Jeff Wall
Joelle Tuerlinckx
Johan Claassen
John Baldessari
John van Gils
Jos Dirix
Karel Goudsblom
KunstRAI
MUHKA
Man Ray
Marijke Hooghwinkel
Martin van Vreden
Maud Verbruggen
Michael Ryan
NBKS
NBKS fotowerk
Nigel Kent
Orna Wertman
Paladino
Panamarenko
Park Middelheim
Paul Beckers
Peter Oosterbos
Philippe Cazal
Pjotr Mueller
Portretten uit de 17e eeuw
Quintijn van Eyk
Remko Schultheiss en Roel QoQo
Rene Magritte
Renee Rohr
Roman Cieslewicz
Roni Horn
Rotterdam in de jaren zestig
Simcha Roodenburg
Sjef Voets
St.-Joost
Teunn Nijkamp
Tom Molenaars
Tvadar Csontvary
Varia
Veronica Hustinx
Watt
Wereld op zolder
Willy Looyen
Wolfgang Laib
Wolfslaar
Zomer in Boymans
|
Orna Wertman
Als je door de tentoonstelling loopt van het werk van Orna Wertman in
De Beyerd dan heb je het gevoel dat alles met alles samen hangt. Dat
het er naarmate je meer objecten ziet, minder toe doet om de dingen
afzonderlijk te verklaren. Hier is sprake van een innerlijke samenhang
die we met een wat zwaar klinkend woord wereldbeeld zouden kunnen
noemen. Geen politieke leer of de verbeelding van het paradijs, maar
een aantal voorstellingen die inhoudelijk met elkaar een verband
vormen. En dat verband is persoonlijk omdat het ligt in het leven van
Orna Wertman zelf. Het werk is een visueel verslag van de beleving van
een leven.
Ze toont in een vitrine een wat onhandig en daardoor aandoenlijk
speelgoedhuis met daarnaast, tussen te hoge, plastic grassprieten, een
klein vliegtuigmodel. Op een groot schilderij zie je vliegtuigen, op
de manier van een klein kind geschilderd, hun bomlading werpen op even
kinderlijke huizen. Een vliegtuig zie je naar beneden storten, recht
op een groot gebouw af. Even verderop een legpuzzel in die bekende,
veel te felle kleuren, met daarop een speelgoedvliegtuig en daarnaast
een plastic boom. De metafoor ligt natuurlijk voor de hand. Het
vliegtuig, teken van vrijheid en ongebondenheid, onze verbinding met
die onmetelijke ruimte die we willen beheersen. In het vliegtuig zijn
we als Icarus en willen steeds hoger en steeds verder. Veel in haar
werk is een toespeling op die ruimtebeleving. Maar het vliegtuig is
even goed een wapen dat met dodelijke nauwkeurigheid zijn doel treft.
Voor Orna Wertman, geboren in 1957 in Israel, is dat een realiteit.
Voor iemand die in 1983 haar land verlaten heeft om zich in Amsterdam
te vestigen, is oorlogsgeweld een bijzonder bewustzijn. Net zo goed
als het op de Bijlmerflats neergestorte vliegtuig van El Al dat is
voor iemand die daar toen dichtbij woonde, in Amsterdam.
Het is alsof ze in de keuze van het materiaal waarmee ze werkt, geen
enkele beperking erkent. Ze schildert, grote, lege doeken met een
enkele voorstelling. Twee grote bloempotten, bij voorbeeld, waar twee
heel kleine vogeltjes in huizen. Warm en intens geschilderd, en
ongecompliceerd van voorstelling. Fotocollages van Israel, Bratislava
of het gras in het Vondelpark in Amsterdam. Vitrines, een donkere
kamer met een verlicht geel vliegtuigmodel. Schetsjes op papier. Maar
het meest bijzonder zijn de legpuzzels die neerliggen als een maquette
en werken als een beeld, of ophangen in een lijst aan de muur en dan
ineens de kwaliteit overnemen van een schilderij. Een legpuzzel,
toonbeeld van burgerlijke kitsch met die altijd onnatuurlijk felle
kleuren, wordt wellicht zelden als landschap gezien. Een puzzel leg
je in elkaar en als je het laatste stukje ingepast hebt, ben je klaar,
trots op het werk. Wertman gaat met dat landschap wel aan het werk.
Ze plakt onderaan een Alpenlandschap stukken tapijt en laat daar
plastic bootjes op varen en verbindt zo het onverenigbare. Het
illusoire van een puzzeltafereel krijgt zo sterke nadruk.
Het werk van Orna Wertman met die veelheid aan materialen is een grote
installatie, en zo presenteert De Beyerd het ook. Ze is zeker niet de
schepper van het grote, overweldigende kunstwerk dat los van zijn
oorsprong in welke omgeving dan ook overtuigt. Wat het wel is, is een
bundeling van vorm en inhoud die een helder, eigen wereldbeeld
oplevert. In alle verscheidenheid gaat het ergens over, en dat is
kunst.
Orna Wertman in De Beyerd, Boschstraat 22, Breda, tot 30 mei
|