16 Kunstenaars uit Brabant 500 jaar Bouvigne 700 jaar beeldhouwkunst A.r.t.-galerie Alexander Schabracq Alexej Von Jawlensky Amerika Andy Warhol Anne Roorda Arie de Groot Auke de Vries BOA Bart van Hoek Beelden in het Tongerlohuys Birgitt van Bracht en Jan Vaes Breda Fotografica Carolein Smit Cees van Gastel Charles Clough Charlotte van Pallandt Crossing Over Changing Places Cultureel Gekleurd De Loods De eigen tijd Diana Rattray Edwin Janssen Edy de Wilde Filia den Hollander Frank Van den Broeck Franse kunst Franz Immoos Galerie De Verbeelding Galerie Kokon Galerie Liesbeth Lips George Steinmann Ger Dekkers Germinations Gert Rietveld Hans Klein Hofmeijer Hans Mutsers Helen Vergouwen Jaap de Vries 2 Jack Poell Jeff Wall Joelle Tuerlinckx Johan Claassen John Baldessari John van Gils Jos Dirix Karel Goudsblom KunstRAI MUHKA Man Ray Marijke Hooghwinkel Martin van Vreden Maud Verbruggen Michael Ryan NBKS NBKS fotowerk Nigel Kent Orna Wertman Paladino Panamarenko Park Middelheim Paul Beckers Peter Oosterbos Philippe Cazal Pjotr Mueller Portretten uit de 17e eeuw Quintijn van Eyk Remko Schultheiss en Roel QoQo Rene Magritte Renee Rohr Roman Cieslewicz Roni Horn Rotterdam in de jaren zestig Simcha Roodenburg Sjef Voets St.-Joost Teunn Nijkamp Tom Molenaars Tvadar Csontvary Varia Veronica Hustinx Watt Wereld op zolder Willy Looyen Wolfgang Laib Wolfslaar Zomer in Boymans
|
De Italiaan Paladino is gelukkig weer eens te zien in Nederland. En
nu op grotere schaal. In de Kunsthal in Rotterdam worden 104
tekeningen getoond die Pulcinella tot onderwerp hebben, de
legendarische Jan Klaassen uit de Italiaanse Commedia dell'Arte.
Een mooie tentoonstellinmg die de kijker meevoert naar de
Italiaanse volkscultuur, sublieme tekenkunst en natuurlijk de rijke
verbeelding van Mimmo Paladino.
Paladino, geboortig uit Paduli bij Napels, van het jaar 1948, is
misschien wel de belangrijkste en veelzijdigste van de groep jonge,
Italiaanse kunstenaars die rond 1980 voor grote opwinding en
verandering zogden in het internationale kunstklimaat. Tot die
generatie behoorden Enzo Cucchi, Francesco Clemente, Sandro Chia en
Nicola de Maria. Opvallend is dat die vier zich met grotere
tentoonstellingen in Nederland hebben kunnen presenteren, in
tegenstelling tot Paladino. Af en toe zie je in een galerie of
kunsthandel een enkel werk van hem dat naar internationale
maatstaven gewoon maar voor Nederlandse beurs duur geprijsd is. De
jonge Italianen werden als groep beschouwd en kregen van de
kunstcriticus Achille Bonito Oliva hun naam: de Transavanguardia.
Of ze nu echt een groep waren, is zeker achteraf nog maar de vraag,
maar in ieder geval gemeenschappelijk was de reactie tegen de kunst
in de jaren '70 die beheerst werd door vorm en conceptie. Die kunst
was sterk rationeel en zag af van het persoonlijke en ambieerde een
soort van abstractie die boven het individuele uitging. Ook op
andere plekken ontstond daar in diezelfde tijd, eind jaren '70,
verzet tegen. In Duitsland maakten de Neue Wilden furore (Anselm
Kiefer, Georg Baselitz, A.R.Penck etc.) die vooral hevig en
expressief gingen schilderen, gedreven door de honger naar beelden.
Want er mocht weer geschilderd worden, bij voorkeur met gebruik van
een diversiteit aan materiaal.
Het schilderen had ook weer een verhaal. Motieven voor dat verhaal
vond Mimmo Paladino, net als de andere jonge Italianen, in de
mythen van het land en de legenden uit de streek waaruit hij kwam.
Hij maakte gebruik van wat hij om zich heen zag en hoorde en wat
door de tijden heen doorverteld was. Daar hoorde ook de religieuze
beleving bij die juist op z'n Italiaans zo beeldend en naar buiten
gericht is. De Christelijke symbolen gebruikte hij daarom niet
alleen om hun diepere betekenis maar ook om hun esthetiek.
Voorwerpen, kleuren, en fantasieen zijn bij Paladino afkomstig uit
die schat aan volkse en religieuze beleving. De kunstenaar in hem
geeft daar met zijn ongewone materialen een nieuwe en eigen
bezieling aan die bij Paladino iets magisch heeft.
Pulcinella is de Napolitaanse held uit de Commedia dell'Arte, samen
met een andere bekende: Arlecchino (Harlekijn). Hij lacht en spot,
is sardonisch en goedmoedig, hij spreekt van leven en dood en zet
tegelijk de wereld op z'n kop. Pulcinella is een vileine
grappenmaker die schijnheiligheid doorprikt en leugens aan de kaak
stelt. Met een humor die niet altijd even subtiel is maar die dus
wel het volk amuseert. De figuur van Pulcinella is niet alleen een
verhaal uit een bepaalde streek of tijd, het is eigenlijk een
archetype, vergelijkbaar met onze Jan Klaassen of een nar. Als
zodanig is het een universeel verschijnsel dat de gewone menselijke
thema's van geboorte, dood en lijden, van liefde en verlossing, van
dag en nacht bevat. Al deze dingen zien we in de 104 tekeningen in
Rotterdam. Pulcinella kent onder de hand van Paladino vele
gedaanten. Een oud wijf met een rode stroom uit haar mond,
ongetwijfeld de kleur van spot en achterklap. Een man, herkenbaar
aan zijn scherpe haakneus, zijn masker en zijn puntmuts. Of een
zwangere vrouw met een doodskop tussen twee kruisen. In prachtige
tekeningen, met potlood, aquarel en pastel, legt hij de menselijke
ziel bloot en toont hij het wezen van de mens dat achter het
theatrale masker schuil gaat.
De 104 tekeningen van Pulcinella zijn tot 18 april te zien in
de Kunsthal, Westzeedijk 341, Rotterdam.
|