Adriaan Seelen
Alex Kiefmeijer
Anish Kapoor
Ben Hoezen
Birgitt van Bracht 2
Boymans-van Beuningen
Cady Noland
Carel Visser
Caro
Chassetheater
Cultureel Gekleurd
Dada
De Pont
De Ringeloor
De stadscollectie
Desert Tracks
Drie vrouwelijke schilders
Edy de Wilde
Elly Stegeman en Ludo Bekkers
Emile van der Kruk
Enk de Kramer
Eric Hirdes
Erik Prins
Eugeen van Mieghem
Giorgio Morandi
Grafiek in het Tongerlohuys
Hannema
Hans Landsaat
Hans Luiken
Het portret
Het verhalende
Huub Bruls
Ignatiusziekenhuis
Jaap de Vries
Jacques van Alphen
Jan Andriesse
Jeanne Munsterman
Jeroen Doorenweerd
Jiri Kolar
John van Gils
Jos Blersch
Kars Persoon
Klaar van der Lippe
Kopper en Van Ham
Kunst van Vlaanderen en Spanje
Laatmiddeleeuwse prenten
Lokaal 01 - 1
Lokaal 01 - 2
Luc Tuymans
MUHKA
Marijke Fitz Verploegh
Martje Verhoeven
Matthew Barney
Michel van Overbeeke
NBKS 1
NBKS 2
Naus en Kleinepier
Nederlandse tekeningen 2e helft 19e eeuw
Nieuwe beelden
Noordbrabants Museum
Paul Thek
Per Kirkeby
Piet Berghs
Piet Dieleman
Pyke Koch
Reinoud van Vught
Richard Price
Rob Mohlmann
Rob Moonens
Simon Benson
Stadscollectie Breda, deel I
Textiel
Thierry de Cordier
Tina Onna
Tom Wesselmann
Ton Slits
Tongerlohuys
Toon Kuypers
Torsten Haake-Brandt
Un cercle d'amis
Voorwaar
Wainer Vaccari
Walter Swennen
Wolfslaar
Wouter van Riessen
|
Enk de Kramer
Als je zegt dat de Belgische graficus Enk de Kramer kleuretsen
maakt als unicum, dan bezondig je je aan tegenstrijdigheid.
Want de kleurets is een grafische techniek en die veronderstelt
een oplage: meer exemplaren van hetzelfde beeld. Drukken
is een vorm van reproduceren en dat kun je weliswaar niet
eindeloos doen, maar op het oog zijn de afdrukken gelijk. De
Kramer drukt van elke etsplaat maar een exemplaar af. Een
unicum dus. En daarmee behandelt hij de ets als een schilderij,
een aquarel, een tekening, een werk op papier dat een
specifiek beeld oplevert zoals alleen de kleurets dat kan.
Eigenlijk is er heel veel voor te zeggen, en toch zijn er
vrijwel geen kunstenaars die dat zo doen. Werkend in een
grafische techniek ontwerp je een beeld, pas je het technisch
juiste procede toe en druk je een flinke hoeveelheid bladen
af. De ene techniek staat zonder zichtbaar kwaliteitdverlies
een grotere oplage toe dan de andere, en onbeperkt doordrukken
kan zeker niet. Maar er zijn kunstenaars die het niet te nauw
nemen en honderden afdrukken maken. De reden daarvoor is een
economische. De moeite om honderd afdrukken te maken is niet
veel kleiner dan die om er tweehonderd te maken, maar de omzet
uiteraard wel. Artistiek gezien is er geen noodzaak toe. De
artistieke prestatie geldt, in dit geval, het maken van de
kleurets en niet het meer dan een keer afdrukken. De Kramer,
docent aan de kunstacademie in Gent, behandelt zijn kleuretsen
ook volledig als unica. In het afgedrukte beeld monteert hij
repen papier en scheurt hij af en toe wat kleine stukken los.
Handelingen die je niet met exact hetzelfde resultaat kunt
herhalen. Die ingrepen in het papier leveren een beweging op
in het abstracte beeld waarin het zwart zo'n dominerende
positie heeft. Zijn zwart is massaal en dreigend, waar het
blauw van lichtheid schemert en om het zwart heen vloeit. Waar
het zwart overgaat in lijnen die stevig in het beeld staan,
bestaat het veel minder massieve blauw uit dunne lijnen die
als een nevel het blad afdekken. De bladen die De Kramer in De
Verbeelding toont, zijn variaties op eenzelfde thema. Het
zwart, het blauw en het wit van het papier wisselen ten opzichte
van elkaar van positie, van vorm en dus van toonzetting. Deze
kleuretsen zijn unieke variaties van elkaar maar
geen kopieen.
Zoals het een ets betreft, zijn de etsen ook genummerd. Elke
ets van De Kramer is voorzien van 1/1, nummer een uit een
oplage van een. Niet zonder ironie waarschijnlijk, maar in elk
geval ook aanduidend dat het om een grafische techniek gaat.
Overigens, een unicum van Enk de Kramer is uiteraard anders
van prijs dan een blad uit een oplage van tweehonderd.
De Verbeelding, Klokkenstraat 12, Baarle-Nassau; tot 6
november. Open donderdag t/m zondag.
|