Adriaan Seelen
Alex Kiefmeijer
Anish Kapoor
Ben Hoezen
Birgitt van Bracht 2
Boymans-van Beuningen
Cady Noland
Carel Visser
Caro
Chassetheater
Cultureel Gekleurd
Dada
De Pont
De Ringeloor
De stadscollectie
Desert Tracks
Drie vrouwelijke schilders
Edy de Wilde
Elly Stegeman en Ludo Bekkers
Emile van der Kruk
Enk de Kramer
Eric Hirdes
Erik Prins
Eugeen van Mieghem
Giorgio Morandi
Grafiek in het Tongerlohuys
Hannema
Hans Landsaat
Hans Luiken
Het portret
Het verhalende
Huub Bruls
Ignatiusziekenhuis
Jaap de Vries
Jacques van Alphen
Jan Andriesse
Jeanne Munsterman
Jeroen Doorenweerd
Jiri Kolar
John van Gils
Jos Blersch
Kars Persoon
Klaar van der Lippe
Kopper en Van Ham
Kunst van Vlaanderen en Spanje
Laatmiddeleeuwse prenten
Lokaal 01 - 1
Lokaal 01 - 2
Luc Tuymans
MUHKA
Marijke Fitz Verploegh
Martje Verhoeven
Matthew Barney
Michel van Overbeeke
NBKS 1
NBKS 2
Naus en Kleinepier
Nederlandse tekeningen 2e helft 19e eeuw
Nieuwe beelden
Noordbrabants Museum
Paul Thek
Per Kirkeby
Piet Berghs
Piet Dieleman
Pyke Koch
Reinoud van Vught
Richard Price
Rob Mohlmann
Rob Moonens
Simon Benson
Stadscollectie Breda, deel I
Textiel
Thierry de Cordier
Tina Onna
Tom Wesselmann
Ton Slits
Tongerlohuys
Toon Kuypers
Torsten Haake-Brandt
Un cercle d'amis
Voorwaar
Wainer Vaccari
Walter Swennen
Wolfslaar
Wouter van Riessen
|
Jan Andriesse in De Pont
Een ding is duidelijk: het werk van Jan Andriesse is niet reproduceerbaar. Het blijkt onmogelijk om van diens werk een foto te krijgen die afdrukbaar is in de krant. En dat heeft niet alleen te maken met het feit dat in de krant alles grijs is. Ook een kleurafdruk zou niet bij machte zijn recht te doen aan wat het werk is en wil. Wat Jan Andriesse schildert is kwetsbaar en te introvert om te kunnen bestaan op een foto. Het is stil en roerloos. De enige beweging die zich voltrekt, is die van de tijd, de trage gang van de tijd.
"The river below, evening", een schilderij in drie versies die in De Pont bij elkaar hangen in een afgebakende ruimte, toont de grillige loop van een waterstroom die zichzelf een weg baant door het landschap. Een opname van bovenaf: het land is volmaakt leeg geschilderd in een kleur (roze, in drie varianten) die geen verhouding heeft tot de natuur. Dat versterkt het abstracte en dubbelzinnige karakter van het beeld. Een doek van Andriesse herbergt meer dan een betekenis, gaat altijd over meer dan wat je denkt te zien. De kleur is in acrylverf gezet op een grondlaag van marmerpoeder die het doek een materieel, borstelig aanzien geeft. Een veelzeggend contrast: het materiaal dat het doek vult een de monochrome kleur die het leeg maakt. In die dikke huid trekt het blauw, een rivier zoals we zouden kunnen aannemen, ook letterlijk een spoor; de grenzen tussen blauw en roze zijn concreet voelbaar. Maar het schilderij is weerbarstig en dwingt de waterloop tot bochten in zijn natuurlijke lot om langzaam maar onweerstaanbaar vooruit te komen. Dit is een gevecht in tijd en ruimte dat zich voor je oog afspeelt. Een gevecht aan de onderkant van het doek, alsof de zwaartekracht het beeld naar beneden trekt. De rivier komt langs de onderkant het doek binnen om het via een meanderende boog daarlangs ook weer te verlaten. De rest is stilte, leegte, licht. Een schilderij, kortom.
Jan Andriesse, in 1950 geboren, is opgeleid aan de Vrije Akademie in Den Haag en heeft kunnen werken in Ateliers '63, de plek waar grote talenten twee jaar een atelier tot hun beschikking krijgen om er onder begeleiding van een gevestigde naam hun kwaliteiten ongestoord verder te definieren. Daarna volgen er omzwervingen door Canada en de USA waar hij veel heeft geexposeerd en ook als docent aan een kunstacademie heeft gewerkt. Sinds 1986 woont en werkt hij weer in Amsterdam. Zijn woning is een woonboot die hij deelt met zijn partner, de schilder Marlene Dumas. Een leven half onder de waterspiegel van zijn geliefde Amstel.
In Canada heeft hij ook in een zilvermijn zijn kost verdiend. Dat levert in ieder geval een gebeurtenis op die doorwerkt in zijn latere werk: de explosie van licht die je treft als je na een periode van donkerte onder het aardoppervlak ineens oog in oog staat met het verblindende daglicht van de bovenwereld. Een zelfde ervaring treft de toeschouwer van de installatie: 7 curven, 1 regenboog, 1 ladder 1995. De regenboog is zo'n enorme uitbarsting van licht. Enorm ook door de afmetingen van het doek, dat bij Jan Andriesse overigens altijd gemaakt is in de verhouding van de gulden snede, een oud vertrouwde maat. De kijker is verblind, overdonderd, weet aanvankelijk niet wat hij ziet. Hij staat voor een muur van verf die het licht weerkaatst, opzuigt en laat gloeien. Als de ogen voldoende tijd hebben gehad voor accommodatie, wordt geleidelijk aan een regenboog zichtbaar, althans de aanzet daartoe. Zacht maar onmiskenbaar, zonder waarneembare overgang tussen de ene pasteltoon en de andere. De verf is transparant, een nevel van kleur, net zo vluchtig als een regenboog is. Daartegenover twee grote, lege doeken die in totaal zeven curven laten zien. Meetkundig gezien een voortzetting van de regenboog. Op beide is een dunne ketting gespannen van de ene zijde naar de andere. Door het eigen gewicht en de stijfheid van het materiaal vormt zich een volmaakte ronding. Daarnaast heeft Andriesse meetkundige varianten geschilderd van de boog, op elk doek drie. Verder alleen leegte en tijdloosheid. De verbinding tussen hemel en aarde, tussen bovenwereld en onderwereld, tussen geest en materie, is de ladder die daadwerkelijk tegen de vierde muur tegenover de schilderijen staat. De ladder, het meest rudimentaire middel om aan de zwaartekracht te ontkomen, voor heel even. Een kleine menselijk rimpeling in de tijdloze stroom. Daarover gaat het in het werk van Jan Andriesse.
De Pont, Wilhelminapark 1, Tilburg; tot 12 november. Alleen op maandag gesloten.
Gepubliceerd in Dagblad De Stem, 30 juni 1995, rubriek In Beeld.
|