Antonietta Peeters
Arie Berkulin
Artis
BOA 1
BOA 2
Beelden in Zoersel
Bernd Lohaus
Buitenmaatse grafiek op de grens
Co van Assema
Colin Lowe
De Verbeelding
De geur van hout
De muze als motor
Dick Fluitsma
Eddy Posthuma de Boer
Eelco Brand
Een ander mensbeeld
Emily Boekhout
Esko Mannikko
Felicien Rops
Franka Beijers en Marc Koreman
Geert van de Camp
Gerrit Sol
Gilbert and George
Grafiek
Guido Geelen
Guillaume Bijl
Hans Greep
Hendrik Nicolaas Werkman
Henk Visch
Het gegeven beeld
Jack Poell
Jacomijn den Engelsen
Jan Dibbets
John Koermeling
Jos Boetzkes
Kunst in Rijen
Lidwien Kraakman
Marc Nagtzaam en Eelco Veenman
Marie-Therese Colen
Martha van Meurs
Mattie Schilders
Miek en Harry Vlamings
Nicolas Dings
Noor de Rooy en Piet Vloemans
Opvattingen van schilderkunst
Otto Egberts
PJ Roggeband
Panamarenko
Paul Haentjes
Paul van der Eerden
Petra Boshart
Rosan Bosch
Ru van Rossem
Ruimte in de kunst
Sal Meijer
Sarah Lucas
Shelter
Simon Woudwijk
Soil and ceil
Surrealisme
Theo Kuijpers
Ton Slits
Tony Cragg
VBBKZN
Wat betreft Japan
Willem Adams
Willem de Kooning
Wouter van Riessen
Zomerbeelden
Zomeropstelling
|
Bernd Lohaus
Het Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen toont een
overzicht van het werk van de beeldend kunstenaar Bernd Lohaus.
In 1940 in Duitsland geboren en in 1966 in Antwerpen aan
komen drijven. Daar is hij blijven wonen en werken en in zijn
werk zijn de sporen daarvan zichtbaar. Het werk is nauw met
het havengebied verbonden zonder dat het zich daar inhoudelijk
toe beperkt. Met het scherpe oog van de relatieve buitenstaander
heeft hij zijn installaties gebouwd met wat het gebied aan
materiaal verschaft.
Het MUHKA ligt ingeklemd tussen de Vlaamse Kaai, een enorm
plein temidden van opslagplaatsen voor de over de Schelde
aangevoerde goederen, en de Schelde zelf. Een plaats waar het
werk van Lohaus mee verbonden is geraakt. Zijn beste werk
ademt de geest van een plek en de geest van een tijd. En dat
is de plek waar de Schelde stroomt en het menselijk bedrijf
zich concentreert. De verloren resten daarvan zijn het materiaal
waarmee Lohaus zijn installaties maakt. Aangespoelde
planken, achtergelaten pallets, steigerbalken, meerpalen. Ruw,
ongeschilderd hout, ongelijk van lengte en vorm, hout met een
geschiedenis.
Naast deze "objets trouves" zijn er ook de kleine beelden uit
de jaren '60 en '70, alsmede de werken op papier en linnen die
alles weg hebben van tekeningen en schilderijen maar het niet
zijn. Ze ontkennen eerder het medium tekening en schilderij
juist door er op te lijken. Maar deze kunstuitingen, gedateerd
door het minimalistische klimaat van de jaren '60 dat het
klassieke schilderij voor dood verklaarde, vallen weg tegen de
monumentale installaties van zware balken die hij voor diverse
lokaties heeft gemaakt. Alsof een rijpingsproces van dertig
jaar nodig is geweest om een betekenis te veroveren die meer
is dan een anekdote of een gril van de tijd. De balken van
Bernd Lohaus zijn merktekens die op monumentale wijze een plek
markeren en aan de tijd ontstijgen.
Voor de gelegenheid van deze tentoonstelling heeft Lohaus en
installatie gemaakt getiteld Antwerpen die bestaat uit een
aantal massieve, houten vormen die direct op de vloer staan.
De vormen zijn wat ze zijn en hebben geen sokkel, vitrine of
muur meer nodig. Door de ogenschijnlijk willekeurig plaatsing
op de vloer krijgt het oog geen greep op het massieve karakter
dat de stukken hout toch hebben. Het is de massa die opgeheven
is en het volume dat overblijft. Vrijwel alle objecten zijn
lineair van karakter doordat ze ooit door mensenhand gemaakt
en bewerkt zijn om in een funktie te dienen die al lang verloren
is. Niks past wat vorm betreft in of bij elkaar. Alles is
te lang of te kort, te dik of te dun, te schuin of te recht.
Aan wat Lohaus vindt, wordt niks veranderd, althans niet aan
de vorm. Hij plaatst alles in een nieuw en ander verband en
regisseert zo een eigen orde met een verhalend karakter. Een
verhaal met een romantisch verlangen naar andere, wellicht
voorbije wereld.
De enige ingreep die Lohaus pleegt, versterkt die romantische
duiding. Hij kapt, schildert, kerft of schrijft taaltekens in
het ruwe hout. Cryptische formuleringen als "Du/ als gegenueber/Ich",
"Zeichen von Gezeichneten", "Ich" en zo meer.
Raadselachtige mededelingen die een dialoog willen zijn tussen
beeld en kijker. In woord versterken ze het idee van melancholie
en verlangen dat in het hout met zijn eigen geschiedenis
opgeslagen ligt. En alleen toegankelijk is voor de verbeelding.
De mooiste installatie is tegelijk de eenvoudigste en de
indrukwekkendste. Ze is getiteld Temse naar de plaats vlakbij
Antwerpen waar Lohaus haar heeft gerealiseerd. Een groot
vierkant van meters lange balken die alle varieren van vorm.
Balken waar scheepstrossen omheen horen maar hier werkloos
rusten. Op een van de zijden steunen twee losse balken die
daarmee buiten het vierkant komen te liggen, die een andere
kant uitwijzen. Een geweldige vorm in een verder grote, lege
zaal. Wat van die ruimte het meest nadrukkelijk beleefd wordt,
is de vloer. Het beeld is door het gewicht en de vorm van het
materiaal onlosmakelijk met de vloer verbonden. Het beeld ligt
niet op een plek, het is een plek. En alleen met enorme inspanning
zijn de twee losse balken aan de zwaartekracht ontkomen
en verheffen zich van de vloer. Waarmee de plek zo mogelijk
nog meer benadrukt wordt. Deze installatie Temse is een
variatie op een werk van Lohaus in het beeldenpark Middelheim
in Antwerpen. Eenzelfde figuratie met loodzware balken, op de
grens van bos en grasvlakte en in die context van groei en
vergankelijkheid nog indrukwekkender dan in de lege museumzaal.
MUHKA, Leuvenstraat 32, Antwerpen; tot 15 januari. Alleen
op maandag gesloten
|