Antonietta Peeters
Arie Berkulin
Artis
BOA 1
BOA 2
Beelden in Zoersel
Bernd Lohaus
Buitenmaatse grafiek op de grens
Co van Assema
Colin Lowe
De Verbeelding
De geur van hout
De muze als motor
Dick Fluitsma
Eddy Posthuma de Boer
Eelco Brand
Een ander mensbeeld
Emily Boekhout
Esko Mannikko
Felicien Rops
Franka Beijers en Marc Koreman
Geert van de Camp
Gerrit Sol
Gilbert and George
Grafiek
Guido Geelen
Guillaume Bijl
Hans Greep
Hendrik Nicolaas Werkman
Henk Visch
Het gegeven beeld
Jack Poell
Jacomijn den Engelsen
Jan Dibbets
John Koermeling
Jos Boetzkes
Kunst in Rijen
Lidwien Kraakman
Marc Nagtzaam en Eelco Veenman
Marie-Therese Colen
Martha van Meurs
Mattie Schilders
Miek en Harry Vlamings
Nicolas Dings
Noor de Rooy en Piet Vloemans
Opvattingen van schilderkunst
Otto Egberts
PJ Roggeband
Panamarenko
Paul Haentjes
Paul van der Eerden
Petra Boshart
Rosan Bosch
Ru van Rossem
Ruimte in de kunst
Sal Meijer
Sarah Lucas
Shelter
Simon Woudwijk
Soil and ceil
Surrealisme
Theo Kuijpers
Ton Slits
Tony Cragg
VBBKZN
Wat betreft Japan
Willem Adams
Willem de Kooning
Wouter van Riessen
Zomerbeelden
Zomeropstelling
|
Het moderne Icarusverhaal
Zoals de duikboot daar in de smetteloos witte galerie staat, is
het een aandoenlijk dikke vis op het droge. Een duikboot op een
plek waar die helemaal niet thuis hoort, ook al is het vlak bij
de oude kaden van de Antwerpse haven. Buiten zijn element en
toch een duikboot. En of die echt kan varen, is helemaal niet
interessant. Het idee volstaat. Panamarenko heeft op zijn eigen
wijze een duiboot getoverd die de verbeelding oproept zich te
kunnen voortbewegen in een ruimte die voor de mens met niets
anders dan zijn eigen lichaam niet betreedbaar is. Een mens
hoort niet onder water, net zo min in de lucht. En toch is het
zijn oudste droom, te vliegen als een vogel, te zwemmen als en
vis.
Panamarenko brengt al een kunstenaarsleven lang die intrigerende
droom in beeld. Hij ontwerpt vliegmachines in de meest
onconventionele varianten. Als het maar kan vliegen, als meikever,
sigaar, vliegende schotel, flying cigar, meganeudon (een
fantastische combinatie van fiets en helikopter), donderwolk,
raket en wat hij nog allemaal meer bedenkt. En nu heeft hij ook
zijn eigen duikboot ontworpen en gemaakt. Het ding ziet er
schitterend uit, met eigen handen gemaakt. Het is gemaakt van
aan elkaar gelaste stalen platen met heel ruime en grove lasnaden.
Duidelijk geen industrieel product. Het is 6 meter lang,
4,4 meter breed en heeft een hoogte die tot en met de periscoop
6 meter telt. De grijze stalen huid is met een laag glanzend
epoxyhars overdekt die het schip nog meer waterdicht moet maken.
Het is Panamarenko ernst: hij zal varen. Hij heeft enkele
patrijspoorten uitgezaagd en ze vervolgens weer dichtgestopt,
alsof hij zich bedacht. Dat en trouwens het hele schip ademt de
geest van het experiment, het avontuur en de eeuwige jongensdroom.
Om de kleine toren heen staan stalen paaltjes op de romp
waar een koord doorheen kan om zo een reling te maken. Maar dat
koord is er niet, per slot van rekening moet het gevaarlijk
blijven aldus Panamarenko. Om zo voor het oog in overeenstemming
te verkeren met de maritieme voorschriften heeft hij aan
stuurboord een groen en aan bakboord een rood lampje gemonteerd,
twee aandoenlijk primitieve sprieten.
De grootste verrassing zit aan de voorkant. Hij heeft de neus
er als het ware afgezaagd en daarvoor in de plaats een dikke
glaswand gemonteerd. Die geeft een ruim zicht op het interieur.
Je waant je in een kleine fabriekscabine: groen geverfde stalen
balken en platen, links een grote schakelkast, een zitbank en
achterin een heuse dieselmotor, gloednieuw en goed voor een
actieradius van 3000 km met een snelheid van 10-15 km per uur.
Hij is het echt van plan, dat varen. Op een nog steeds geheim
tijdstip (hij vreest tegenwerking van de havenautoriteiten) zal
de duikboot in het Scheldewater worden gelaten en wil Panamarenko
varen. De naam van het hele project is Nova Zembla, een
denkbeeldig einddoel en heel ver weg, maar varen in Antwerpen
zou al een sensatie zijn.
Panamarenko (pseudoniem van Hubert van Heirwegen) is kapitein
Nemo uit Jules Vernes "20.000 mijlen onder zee". Vanuit zijn
eeuwige woonplek, een huis in een Antwerpse volksbuurt dat hij
deelt met zijn oude moeder en een aantal papegaaien, werkt hij
aan zijn dromen. Op de manier van de wetenschapper, met authentiek
lijkende berekingen en schetsen. Hij betreedt een gebied
waar geen enkele wiskundige aandurft: het domein van de verbeelding,
de fantasie die de dorre getallen tot leven brengt en
daarmee het onmogelijke mogelijk maakt. Vogels die varen en
vissen die vliegen, Panamarenko droomt ervan en dus maakt hij
het mogelijk. Hij maakt zich twee vleugels van was, bevestigt
ze om zijn lichaam en vliegt, de zon tegemoet, het luchtruim
in. Tot nu toe in gedachten, maar dat is al genoeg. Elk bedenksel
van Panamarenko roept de gedachte aan een reis die de nauwe
grenzen van het menselijk bereik op de proef stelt. Panamarenko
droomt onze oude Icarusdroom, en voert hem nog uit ook. Maar of
hij ook echt zal varen ?
Galerie Van de Velde, IJzerenpoortkaai 3, Antwerpen (wijk
't Zuid). Tot 25 mei. Open van 10 tot 6 uur, behalve op
zondag en maandag.
|