't Tongerlohuys Ad van Haandel Anthony Caro Arja Hop Carel Blotkamp Carel Visser Carola Popma en Hans Klein Hofmeijer De Tuin der Verbeelding De tekening als omweg naar het beeld Documenta 10 Dominique Ampe Echtpaar Mols Eigentijdse kunst uit China Eigentijdse kunst uit Israel Eigentijdse kunst uit Uganda Figuratieve kunst Galerie Esprit Georges Vantongerloo Giuseppe Penone God in de Nederlandse beeldende kunst Grafiek aan weerszijden van de grens Hans Broek Hans Broek 2 Henk van den Berg Henri Jacobs Het vernuft Hubert Damisch Jan Fabre Jan Vanriet Jan Vosters Jean-Marc Spaans John Koermeling Klaas Gubbels Korrie Besems Kunst in 't Kijkhuis Lebuin d'Haese en Paul Beckers Loek Grootjans Lokaal 01 Lokaal 01 - 2 MUHKA Marcel Maeyer Marion Lambert Mark Outjers Michael Kirkham NBKS 1 NBKS 2 NBKS 3 NBKS 4 NBKS 5 Norbert Prangenberg en Herbert Hamak Ossip Piet Berghs Rob Scholte Ronald Zuurmond Sal Meijer Sint Joost Sol Sneltvedt Tijdloze geheimzinnigheid Trudy Peeters en Rolf ter Veer Vincent Mentzel Vrouwelijke schoonheid Wide White Space William Speakman Wim Delvoye Yarre Stooker
|
Het Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen
De vier kunstenaars die met hun werk aanwezig zijn in het MUHKA hebben op zich weinig met elkaar te maken. Ze komen uit verschillende landen en tonen een verschillende mentaliteit. Uit Nederland is er Marijke van Warmerdam, uit Duitsland Eran Schaerf, uit België Ann Veronica Janssens en de oude meester Raoul de Keyser. Ze maken op het oog heel verschillend werk. Maar toch, elk van hun presentaties maakt een energie vrij die tezamen van het MUHKA een opwindende gebeurtenis maken. Daarbij gevoegd een aantal opmerkelijke, diverse aankopen binnen de vaste collectie en dat maakt de tentoonstellingsruimtes van het MUHKA tot een avontuurlijke ontmoeting met eigentijdse kunst.
Eran Schaerf
Eran Schaerf (Tel Aviv, 1962) opent op de begane grond met een barokke installatie die de ruimtes en de aandacht van de kijker volledig in beslag neemt. Onder de titel 'recasting' heeft hij de zalen gevuld met pallets, een diversiteit aan stoffen, tekstfragmenten, een lint van woorden, geluid, licht en alles bij elkaar: beweging. Je wordt als bezoeker letterlijk opgetild en de installatie ingevoerd. Hij heeft de pallets in twee of drie lagen gestapeld en naast elkaar gelegd zodat een reusachtig plankier ontstaat dat als wandelpodium dient. Zoiets als een podium dat de mannequins boven de bezoekers aan een modeshow verheft om de nieuwste modellen beter te kunnen zien. Zo ongeveer voelt het plankier van Schaerf. Tussen de planken van de pallets liggen repen papier met de tekst van een Afrikaans lied dat dromen over emigratie naar Frankrijk bezingt. Links en rechts in de aanpalende ruimtes heeft hij aan de plafonds lappen en kleding gehangen. Textiel is het altijd, maar de vorm varieert van amorfe lappen tot kant-en-klare kledingstukken, maar dan wel onconventioneel van snit. Het theatrale effect wordt versterkt door twee sterke schijnwerpers die op een toren van pallets staan en een geluidsinstallatie. Het plankier loopt uit op een reusachtige rol groen zeildoek die als een tekstrol dient. Daarop staan woorden en frasen in het Engels die in ieder geval gemeen hebben dat ze met textiel te maken hebben.De mise-en-scène van de textiele vormen ziet er buitengewoon overwogen uit, zonder dat betekenis en bedoeling van het geheel duidelijk zijn. Je voelt je in een ruimte achter het toneel waar alle requisieten zich bevinden, waar de verkleedpartij zich voltrekt en waar het wachten is op het toneelstuk dat niet gespeeld wordt.
Marijke van Warmerdam
De overdaad van Eran Schaerf vindt haar contrast in het werk van Marijke van Warmerdam (1959), van wie de eerste installatie zich op de begane grond van het MUHKA bevindt. Groter tegenstelling is inderdaad moeilijk denkbaar. Met minimale middelen die heel dicht bij de werkelijkheid liggen en toch net geen werkelijkheid zijn, bereikt ze een enorm effect. Een kwestie van een uitermate economisch gebruik van beeldmiddelen, scherp, intelligent en helder. Het televisiescherm op de begane grond toont het videofilmpje 'Fiets' uit 1994 dat maar een paar minuten duurt. De camera is gericht op het grensvlak van straat en huismuur. Door het beeld zien we ineens een meisje fietsen. Ze fietst een paar rondjes, verdwijnt voor even, komt terug en verdwijnt voorgoed. Het beeld wordt vergezeld van geluiden uit de straat: de fietsbel, kerkklokken. Een filmpje zonder begin, zonder einde, een cyclus die altijd maar doorgaat en daardoor allerlei associaties en dus ook interpetaties oproept die nergens een definitieve bevestiging vinden. De kijker blijft letterlijk en figuurlijk tussen beeld en werkelijkheid in hangen. Nog sterker gebeurt dat in 'Frame', een installatie die ze speciaal voor deze presentatie heeft gemaakt. We zien een gefilmd groepsportet van een gezelschap mensen die met de rug naar de kijker toe naar buiten kijken en commentaar geven op wat ze zien. Wij, kijkers, zien niks. Wij staan in de lege ruimte met achter ons de projector, op de grond vier geluidsboxen en voor ons het beeld. Daarmee ben je fysiek deel van de werkelijkheid van de installatie en toch voor een deel buitenstaander bij het beeld dat je ziet. Je ziet de mensen, je hoort ze maar je kunt ze niet aanraken en ze hebben het over iets dat buiten ons blikveld ligt.
Ann Veronica Janssens
Van nog minder materieel en grijpbaar karakter is de installatie die Ann Veronica Janssens gemaakt heeft. Bekend van haar zijn de minimale ingrepen die ze verricht in een bestaande ruimte met als doel de beleving van de ruimte te intensiveren. De ervaring van de kijker moet de ruimte vergroten. Zo plaatste ze in park Wolfslaar in Breda twee jaar geleden spiegels op de grond in een omsloten deel van de oude tuin. De weerspiegeling van lucht, licht en wolken had een geweldig effect op de beleving van die relatief beperkte ruimte. Hier in het MUHKA heeft ze twee grote zalen gevuld met nevel en geluid, een rooksculptuur noemt ze het. Een verblijf in die 'sculptuur' is buitengewoon vervreemdend. Het zicht is beperkt tot enkele meters om je heen wat de bekende zaal tot een bedreigend, onbekend terrein maakt. De oriëntatie is je ontnomen. Het onzeker verblijf slaat om in schrik als uit de nevel ineens een andere bezoeker opduikt. Zo wordt de tentoonstellingsruimte zelf een fascinerend beeld, waarbij het begrip beeld tot een minimum is gereduceerd. Wat de kunstenaar Ad Reinhardt formuleerde: 'Sculptuur is datgene waarover je struikelt als je een stap achteruit zet om een schilderij beter te bekijken.'
Raoul de Keyser
Het is geweldig om te zien hoe een meester als Raoul de keyser, geboren in 1930, zijn schilderkunst blijft vernieuwen en steeds opnieuw het verschijnsel schilderij aan de orde stelt. Hij toont hier zijn werk uit 1995, anders dan zijn vorige werk en toch altijd weer pure schilderkunst. Uitermate subtiel en stil, minimaal van voorstelling maar overdadig van zeggingskracht. Elk doek (altijd op klein formaat) is een leeg geschilderd vlak met enkele lijnen of vlakken, zo neergezet dat ze van de rand van het doek wegblijven en zo de ervaren oppervlakte enorm vergroten. Tegelijk delen ze het vlak dat een verkleinde en intieme gebeurtenis wordt. Klein van voorstelling, groots van mededeling, waar de woorden het altijd bij afleggen. Zo moet schilderkunst zijn. In de bovenzalen van het MUHKA, een letterlijke bekroning van een huis vol artistieke avonturen.
MUHKA, Leuvenstraat, Antwerpen. De presentaties zijn te zien tot 30 maart, elke dag van 10 tot 5 uur, maandag uitgezonderd.
|