't Tongerlohuys Ad van Haandel Anthony Caro Arja Hop Carel Blotkamp Carel Visser Carola Popma en Hans Klein Hofmeijer De Tuin der Verbeelding De tekening als omweg naar het beeld Documenta 10 Dominique Ampe Echtpaar Mols Eigentijdse kunst uit China Eigentijdse kunst uit Israel Eigentijdse kunst uit Uganda Figuratieve kunst Galerie Esprit Georges Vantongerloo Giuseppe Penone God in de Nederlandse beeldende kunst Grafiek aan weerszijden van de grens Hans Broek Hans Broek 2 Henk van den Berg Henri Jacobs Het vernuft Hubert Damisch Jan Fabre Jan Vanriet Jan Vosters Jean-Marc Spaans John Koermeling Klaas Gubbels Korrie Besems Kunst in 't Kijkhuis Lebuin d'Haese en Paul Beckers Loek Grootjans Lokaal 01 Lokaal 01 - 2 MUHKA Marcel Maeyer Marion Lambert Mark Outjers Michael Kirkham NBKS 1 NBKS 2 NBKS 3 NBKS 4 NBKS 5 Norbert Prangenberg en Herbert Hamak Ossip Piet Berghs Rob Scholte Ronald Zuurmond Sal Meijer Sint Joost Sol Sneltvedt Tijdloze geheimzinnigheid Trudy Peeters en Rolf ter Veer Vincent Mentzel Vrouwelijke schoonheid Wide White Space William Speakman Wim Delvoye Yarre Stooker
|
De werkelijkheid van Vincent Mentzel
Iedereen schept zich een eigen werkelijkheid. Dat is niet het bijzondere privilege van de kunstenaar. In alles wat wij feitelijk nauwkeurig en onpartijdig proberen vast te leggen, klinkt ons eigen geluid door. Ook al zouden we anders willen. Maar een goede fotograaf wil niet eens anders. Hij wil ons altijd zijn eigen versie van de werkelijkheid tonenEssentieel aan wat hij doet is juist het opladen van een stukje werkelijkheid met een bijzondere betekeneis. Zien wat een ander niet ziet, kijkend naar hetzelfde tafereel. Vincent Mentzel, sinds 1973 als fotograaf verbonden aan NRC Handelsblad, maakt in die zin altijd zijn eigen nieuws. De reizen die hij maakt, zijn zijn reizen, wat hij laat zien zijn zijn ervaringen via zijn oog, via zijn selectie. Zijn foto’s hebben zich losgemaakt van het krantenartikel en zijn een eigen medium geworden. Op eigen visuele manier een persoonlijk beeld van de werkelijkheid vastleggen en daarvan verslag doen dat door het woord nooit helemaal met eenzelfde strekking te vatten is.
De foto’s die Mentzel in De Beyerd in Breda laat zien, zijn van die feitelijke registraties met een heel eigen bedoeling. Het zijn concrete, niet geënsceneerde gebeurtenissen die ieder zou kunnen zien, als hij wil kijken. Ze spelen zich af in China tussen 1973 en 1996. Mentzel is dar vele malen geweest en zijn foto’s laten vooral zien dat hij het land kent en iets van de mensen begrijpt. De foto’s beslaan een periode van grote veranderingen in de Chinese samenleving. Van Mao Zedong naar Deng Xiaoping, dat betekent van het doctrinaire communisme met zijn culturele revolutie naar de 'Realpolitik' in het China van vandaag. Mentzel brengt iets van die verandering in beeld in zijn foto’s van de straat, de opera, de steppen van Mongolië. Een van de oudste foto’s is die van een landbouwcommune in Shangi uit 1973. Mao Zedong was nog de grote leider en belichaming van het communistische ideaal. Op de foto is dat te zien in een afbeelding aan een muur van een gelukkige, stralende boer en boerin. Zij met een bussel van een af ander gewas in de stevige armen, hij met het rode boekje. De toekomst aan het communisme, op de leugenachtige manier van het sociaal-realisme afgebeeld. Ernaast de werkelijkheid volgens Vincent Mentzel, letterlijk een terzijde: drie heel gewone boerenmensen die zich in het even niks doen betrapt weten door de camera. De opgeblazen heroïek van de partijpropaganda heeft niks te maken met de werkelijkheid van alledag. Misschien is dat wat Mentzel ons in zijn China-foto’s wil laten zien: in wat wij voor werkelijkheid houden, speelt zich ook theater af en achter het theater gaat ook weer een werkelijkheid schuil. Elk beeld heeft zo in zekere zin een dubbele lading. Dat geldt dus ook de schitterende foto’s van de opera van Peking. Mochten onder het oude regime alleen politiek correcte, de partij vleiende opera’s opgevoerd worden, nu kan het klassieke repertoire zich weer in alle luister vertonen. En dat betekent naast een fantastische kostumering ook een zekere mate van dubbelzinnigheid die het mogelijk maakt ook iets anders te bedoelen.
Zijn foto’s van de steppen in Mongolië zijn heel bijzonder. Ze blijken een spel te tonen van mooi geklede militairen op kleine paarden die de vijand verjagen, in dit geval de Russen. Als je dat weet, zie je de scènes als een ritueel, een stuj theater of misschien wel als eenb riddertournooi volgens de regels van de hoofsheid. De vijand is net zo denkbeeldig. Temidden van die msoldaten vangt zijn camera ineens het gespannen gezicht van een Mongoolse vrouw: schitterende rode konen en een scherp rode hoofddoek, strak om haar hoofd geknoopt. Dat rood gaat zijn eigen weg. Het detail, rood, wordt hoofdzaak in een beeld dat eigenlijk iets anders vastlegt, maar het maakt zich door toedoen van de camera van Mntzel los van die situatie en brendt zich in ons netvlies. Net zo overweldigend rood is de Muur, gefotografeerd in Peking. Ervoor loopt een man in wit katoenen hemd, de armen vooruit gestoken. Maar de hoofdrolspeler is het rood, niet meer het ideologisch geladen rood, de kleur van ons vijandbeeld, maar een rood dat zijn eigen, vrije taal spreekt. Een taal die de fotograaf verstaat.
China-foto’s van Vincent Mentzel in De Beyerd, Boschstraat 22, Breda, tot 14 juli. Alleen op maandag gesloten..
|